Van arbeidsovereenkomst naar ondernemingsovereenkomst

BS 10 november 2020, p. 79748

Het Belgisch Staatsblad van 10 november 2020 publiceerde het koninklijk besluit van 27 september 2020 waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 10 september 2019, gesloten in het Paritair Subcomité voor de beschutte werkplaatsen van het Waalse Gewest en van de Duitstalige Gemeenschap, betreffende de ondernemingsovereenkomsten.

Wat is een ondernemingsovereenkomst?

Een ondernemings-cao

De ondernemingsovereenkomst is een rechtsfiguur uit het Nederlandse arbeidsrecht om een collectieve arbeidsovereenkomst aan te duiden die op het niveau van de onderneming werd gesloten, m.a.w. een ondernemings-cao. Anders dan in België wordt een ondernemingsovereenkomst in Nederland niet met de sociale partners gesloten, maar met de ondernemingsraad. Bovendien is een Nederlandse ondernemingsovereenkomst specifiek een overeenkomst waarmee bijkomende bevoegdheden worden toegekend aan de ondernemingsraad.

Ook in het Belgisch sociaal recht wordt de term ondernemingsovereenkomst wel eens gebruikt om een ondernemings-cao aan te duiden (zie bv. artikel 2, 1°, van het koninklijk besluit van 1 februari 1984 betreffende het recht op werkloosheidsuitkeringen van bejaarde werknemers, de commentaar bij artikel 3 van de CAO nr. 1bis, het tweede lid van artikel 13 van de CAO nr. 9 en de commentaar bij artikel 1 van de CAO nr. 39). Soms spreekt men van een “collectieve ondernemingsovereenkomst” (art. 191, 7°, eerste lid, Ziekteverzekeringswet).

Een aannemingsovereenkomst

In andere wettelijke bepalingen is ondernemingsovereenkomst duidelijk een foute vertaling van contrat d’entreprise: zie de Nederlandse en de Franse versie van

artikel 132, § 8, van de wet van 18 september 2017 tot voorkoming van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme en tot beperking van het gebruik van contanten
artikel 2, § 1, 7°, van het decreet van het Waals Parlement van 10 april 2003 betreffende de financiële incentives voor de opleiding van werknemers die bij een onderneming in dienst zijn

Contract d'entreprise is de Franse term voor aannemingsovereenkomst. Het is een overeenkomst die te onderscheiden is van de arbeidsovereenkomst.

Met ondernemingsovereenkomst bedoelt de cao gesloten in het paritair Subcomité voor de beschutte werkplaatsen van het Waalse Gewest en van de Duitstalige Gemeenschap die het hierboven vermelde koninklijk besluit algemeen bindend verklaart, niet de ondernemings-cao. Daarvoor gebruikt de cao in haar inleiding de term “collectieve arbeidsovereenkomst op ondernemingsniveau.

Neen, het gaat om een overeenkomst “waarin” de werknemers van beschutte werkplaatsen werken. Zij verrichten “een prestatie in een externe ondernemings-overeenkomst” (hier staat een koppelteken te veel), “une prestation en contrat d’entreprise extérieure”, aldus de inleiding (“préambule”) van de cao.

Het gaat m.a.w. over arbeid die werknemers van beschutte werkplaatsen verrichten ter uitvoering van aannemingsovereenkomsten die hun werkgever sluit met andere ondernemingen.

Een arbeidsovereenkomst?

Omdat artikel 2 van de cao het heeft over “presteren in ondernemingsovereenkomst” zou men bij een oppervlakkige lezing kunnen denken dat met die overeenkomst wordt bedoeld, de arbeidsovereenkomst waarin volgens de cao wordt vermeld dat de werknemer kan werken in een externe onderneming. Voor “een onderneming cliënt” (hier was een koppelteken op zijn plaats geweest), “une entreprise cliente”, zegt artikel 4 van de cao. Zijn er geen arbeidscontracten waarin die vermelding voorkomt, dan worden de prestaties te verrichten bij ondernemingsovereenkomst voorgesteld aan vrijwillige werknemers. Zijn ook die er niet, dan “kan een beroep worden gedaan op andere werknemers”, die daartoe dan blijkbaar kunnen worden gedwongen “Een, eventueel tijdelijk, aanhangsel bij hun arbeidsovereenkomst kan dan worden ondertekend” zo vervolgt de tekst (art. 2, tweede en derde lid, van de cao). Een werknemer kan daartoe inderdaad niet worden gedwongen.

Opstapje?

Wordt ondernemingsovereenkomst in de cao van 10 november 2020 niet een arbeidsovereenkomst bedoeld, men zou het misleidend taalgebruik van die cao ook kunnen zien als een opstapje naar een herijking van de arbeidsovereenkomst. Zou spreken van “werken in een ondernemingsovereenkomst” geen meer hedendaagse invulling geven aan de arbeidsrelatie tussen een werkgever? Het voorwerp van de overeenkomst kan men dan omschrijven als niet gewoon de arbeid die de werknemer ter beschikking stelt van de werkgever, maar zijn participatie in de onderneming door zijn inzet.

De term ondernemingsovereenkomsten komt niet voor in de sectorale cao’s die van toepassing zijn op de Vlaamse beschutte en sociale werkplaatsen en de maatwerkbedrijven. Hij is dus nog niet “bezet”. Ook zou Vlaanderen aldus op het vlak van ondernemingscreativiteit leren van Wallonië (of is het van de Duitstalige gemeenschap?).

Willy van Eeckhoutte

Met SoConsult sluit u een overeenkomst die u een antwoord op uw sociaalrechtelijke vraag geeft tegen een prijs en binnen een termijn die u vooraf hebt aanvaard.

Van arbeidsovereenkomst naar ondernemingsovereenkomst

Wat is een ondernemingsovereenkomst?

Een ondernemings-cao

Een aannemingsovereenkomst

Een arbeidsovereenkomst?

Opstapje?

Archief

Inschrijven

Vorige artikels

Andere kanalen