Weerwerkloosheid

  De Standaard donderdag 19 maart 2020, p. 24 -25

Lock-out bij lockdown*

Het pakket noodmaatregelen van de regering doet wat zijn benamingen betreft, denken aan de “love that dare not speak its name”: het mag geen lock-down heten.

Een aantal van de maatregelen leiden ertoe dat werkgevers werknemers tijdelijk naar huis sturen. Een lock-out mag die uitsluiting evenwel niet heten, want dat is een dwangmaatregel van een of meer werkgevers waarmee zij werknemers verhinderen hun arbeid te verrichten (Sociaalrechtelijk Woordenboek, Brussel, Benelux Economische Unie, 1977, tw. uitsluiting). Dat het dus een “wapen” is waarop werkgevers een beroep kunnen doen bij een arbeidsconflict, is dan ook het enige wat het gemeen heeft met de “oorlogstoestand” waarin wij ons volgens sommige politici bevinden.

Dan maar spreken van technische of economische werkloosheid? Of werkloosheid wegens ovmacht? Je leest het allemaal:

De Morgen, woensdag 17 maart 2020, p. 11

Zie bijvoorbeeld ook nog hier, hier en hier.

Wat is nu eigenlijk de juiste term?

Arbeidsrecht

De gevallen waarin het arbeidsovereenkomstenrecht het tijdelijk naar huis sturen van werknemers toelaat, zijn vormen van wettelijke schorsing van de arbeidsovereenkomst, minstens daaraan verwant:

• voor werklieden is de aangelegenheid geregeld in hoofdstuk II van titel II van de Arbeidsovereenkomstenwet, met het opschrift “Loonregeling bij schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst”;
• voor bedienden heet hoofdstuk II/1 van titel III van de Arbeidsovereenkomstenwet wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten “Regeling van schorsing van de uitvoering van de overeenkomst en regeling van gedeeltelijke arbeid”.

De Arbeidsovereenkomstenwet maakt zelf al een koppeling naar het socialezekerheidsrecht, meer bepaald naar de werkloosheidsverzekering door

• de periodes van schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst in geval van technische stoornis “periodes van werkloosheid” te noemen (art. 49, § 1, negende lid)
• in de regeling van de schorsing van de arbeidsovereenkomst “bij gebrek aan werk wegens economische oorzaken” te spreken van “werkloosheidsdagen”, “data waarop de werklieden werkloos zullen zijn” en “de werkloos gestelde werklieden” (art. 49, § 1, tweede, vijfde en zesde lid, en § 2, derde, vierde en vijfde lid, § 5 en § 8 en art. 51, § 1, tweede lid, 3°, vijfde lid, 2°, zesde lid, 2°, § 2, derde lid, 1° en 2°, vierde lid, § 5 en § 8, zesde lid en art. 77/4, § 7, zesde lid).

De stap om deze schorsingen respectievelijk “technische werkloosheid” en “economische werkloosheid” te noemen, is vlug gezet. In het hoofdstuk met de regels voor bedienden wordt overigens gesproken van “tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen voor werklieden” genoemd (art. 77, § 4, eerste lid, 2°, Arbeidsovereenkomstenwet).

Socialezekerheidsrecht

Tijdelijke werkloosheid

De werkloosheidsverzekering kent voor de situaties waarover het hier gaat, de overkoepelende termen “tijdelijke werkloosheid” en “tijdelijk werkloze”. Deze laatste is, in hoofdzaak, “de werkloze die door een arbeidsovereenkomst verbonden is waarvan de uitvoering tijdelijk, geheel of gedeeltelijk, geschorst is (art. 27, 2°, a, Werkloosheidsbesluit). Tijdelijke werkloosheid is dus de term die alle gevallen van tijdelijke schorsing van de arbeidsovereenkomst omvat, ongeacht de oorzaak die daaraan ten grondslag ligt.

Evenmin als in de arbeidsovereenkomstenwet komen de termen “economische werkloosheid” en “technische werkloosheid” als zodanig voor in het Werkloosheidsbesluit.

Oorzaken van tijdelijke werkloosheid

De oorzaken van tijdelijke werkloosheid kunnen zijn:

• staking of lock-out (art. 38, § 1, eerste lid, 6°, en 42bis, eerste lid, Werkloosheidsbesluit)
• gebrek aan werk wegens economische oorzaken (art. 52, § 1, tweede lid, en art. 137, § 1, eerste lid, 1°, Werkloosheidsbesluit, die verwijzen naar de arbeidsrechtelijke bepalingen voor werklieden en bedienden daaromtrent in de Arbeidsovereenkomstenwet)
• overmacht (art. 42bis en art. 137, § 1, eerste lid, 1°, Werkloosheidsbesluit, die verwijzen naar de bepaling over de schorsing van de arbeidsovereenkomst op die grond in de Arbeidsovereenkomstenwet)
• sluiting van de onderneming wegens jaarlijkse vakantie zonder recht op vakantiegeld (art. 42bis, art. 78bis, § 1, derde lid, en § 2, derde lid, en art. 137, § 1, eerste lid, 1°,Werkloosheidsbesluit)
• technische stoornis voor werklieden of slecht weer voor werklieden (art. 42bis, art. 71, derde lid,  en art. 137, § 1, eerste lid, 1°, Werkloosheidsbesluit, die verwijzen naar de bepalingen over de schorsing van de arbeidsovereenkomst op die gronden in de Arbeidsovereenkomstenwet)
• schorsing van de arbeidsovereenkomst door de voorzitter van de arbeidsrechtbank in de voorbereidende procedure tot ontslag van een personeelsafgevaardigde in de ondernemingsraad of het preventiecomité (art. 42bis, eerste lid, Werkloosheidsbesluit, dat verwijst naar art. 5, § 3, derde en vierde lid, Wet Ontslagregeling Personeelsafgevaardigden).

Technische redenen, economische redenen of overmacht

Technische werkloosheid

Schorsing van de arbeidsovereenkomst om technische redenen (en het recht op werkloosheidsuitkering als tijdelijke werkloze dat daaraan wordt gekoppeld) vereist een “technische stoornis” (art. 49, § 1, Arbeidsovereenkomstenwet). Vereist is bovendien dat die stoornis “de technische werkzaamheid van de onderneming betreft of uit deze werkzaamheid voortvloeit” (Cass. 29 mei 1964, TSR 1964, 213). Dat is met de coronavirusbedreigeingen alvast niet het geval. Van technische stoornis kan men in die context dan ook niet spreken.

Economische werkloosheid

Schorsing van de arbeidsovereenkomst om economische redenen (en het recht op werkloosheidsuitkering als tijdelijk werkloze dat daaraan wordt gekoppeld) vereist een “gebrek aan werk” om dergelijke redenen (art.  51 en art. 77/4, § 1, Arbeidsovereenkomstenwet). Het gebrek aan werk wegen economische oorzaken moet “onafhankelijk zijn van de wil van de werkgever” (art. 30quinquies, tweede lid, Arbeidsovereenkomstenwet). Bij de coronaperikelen is dat alvast niet evident wanneer het gaat om ondernemingen die niet moeten worden gesloten op bevel van de overheid. Het coronavirus zou wel een gebrek aan werk om economische redenen en dus “economische werkloosheid” kunnen veroorzaken als het leidt tot stopzetting van activiteiten of leveringen van derden die noodzakelijk zijn om de werknemers aan het werk te kunnen houden. 

Overmacht

Als werknemers niet mogen worden tewerkgesteld op bevel van de overheid, rechtstreeks omdat die dat verbiedt of onrechtstreeks omdat een gebod of verbod tewerkstelling tijdelijk onmogelijk maakt, dan wordt de arbeidsovereenkomst geschorst op grond van overmacht en kunnen de betrokken werknemers die aan de voorwaarden voldoen, als tijdelijke werkloze een uitkering krijgen.

Dat zou ook het geval zijn als een met het coronavirus besmette werknemer die niet arbeidsongeschikt is, verbod krijgt te werken om anderen niet te besmetten. Men zou dat een geval van “medische overmacht” kunnen noemen, term die echter niet in de regelgeving voorkomt en overigens meestal wordt gebruikt wanneer definitieve arbeidsongeschiktheid een einde maakt aan de arbeidsovereenkomst van een werknemer. Als die laatste geen 66 % arbeidsongeschikt is (in welk geval hij mogelijk recht heeft op een arbeidsongeschiktheidsuitkering in de ziekteverzekering), kan hij als tijdelijk werkloze een werkloosheidsuitkering krijgen.  Op grond van overmacht.

Slecht weer?

Een geval van tijdelijke werkloosheid heb ik met opzet uit bovenstaand overzicht weggelaten: de schorsing van de arbeidsovereenkomst door “het slechte weder”. In een regeling van schorsing van de arbeidsovereenkomst omwille van de weersomstandigheden voorziet de Arbeidsovereenkomstenwet, begrijpelijkerwijze, enkel voor werklieden (art. 50, eerste lid). Werklieden die omwille van het slechte weer niet kunnen werken, kunnen onder bepaalde voorwaarden een werkloosheidsuitkering krijgen als tijdelijk werkloze (art. 42bis, eerste lid, art. 71, derde lid, art. 137, § 1, eerste lid, 2°, art. 154, derde lid, 2°, Werkloosheidsbesluit).

Zou het geen goed idee zijn alle vormen van tijdelijke werkloosheid die het gevolg zijn van het coronavirus, in een dergelijke regeling onder te brengen, aangepast en uitgebreid tot bedienden? Wij spreken toch over een storm die over ons heen komt? Ik zou die wel geen “weder- of weerwerkloosheid” noemen: te onheilspellend.

 

Willy van Eeckhoutte

 

Wanneer is tijdelijke werkloosheid mogelijk? Wat moet u en wat moeten de werknemers doen om een uitkering te krijgen? Wat zijn de verschillen voor de werkgever en voor de werknemer?

Vraag het aan SoConsult. U krijgt een antwoord met een meer dan gepaste afstand: elektronisch.

 

 

 

 

 

 

 

*Lock-out wordt inderdaad met, lockdown zonder koppelteken geschreven in het Nederlands.

Archief

Gebruik het zoekvenster bovenaan rechts om te zoeken in de vorige afleveringen(vanaf 1 januari 2018).

contacteer info@soconsult.be voor afleveringen van vóór 1 januari 2018

Inschrijven

Vorige artikels

---

Andere kanalen